Bardzo często firmy tworzące produkt (np. aplikację), usługę czy infrastrukturę na własne potrzeby, godzą się na pewne ustępstwa techniczne i świadome niedopracowanie pewnych elementów projektu – bo np. chcą wdrożyć dany etap pracy jak najszybciej lub przy jak najmniejszym nakładzie środków. W przypadku potrzebnej modyfikacji produktu, okazuje się, że wprowadzenie zmian wymaga wyjątkowo dużo pracy i znacznie więcej środków, niż można się było spodziewać.

Przyczyn powstawania niezamierzonego długu technologicznego upatrujemy najczęściej w:

• presji czasu wynikającej z chęci jak najszybszego ukończenia projektu,


• stosowaniu technologii, które po czasie stają się niewspierane i nieaktualne,


• oszczędnościach finansowych.

Dla wcześniejszego ukończenia projektu poświęca się najczęściej niefunkcjonalną część produktu, odkładając w czasie nadanie jej ostatecznego kształtu. Ciągłe przekładanie prac może jednak doprowadzić do osiągnięcia punktu krytycznego, kiedy dług technologiczny zaczyna generować problemy, infrastruktura czy produkt działają zbyt wolno lub stają się szczególnie podatne na atak oraz awarie.

Mówiąc krótko: dług technologiczny to odczuwane po czasie konsekwencje procesów, których zadaniem było szybkie, łatwiejsze lub tańsze wdrożenie pewnych rozwiązań.

Mówiąc o długu technologicznym często posługujemy się analogią długu finansowego. Późniejsze kosztowne lub czasochłonne zmiany konieczne do wprowadzenia są odpowiednikiem „odsetek”, które trzeba zapłacić w odpowiednim czasie dłużnikowi. Dług technologiczny, tak samo jak ten finansowy, nie jest jednak jednoznacznie zły. W określonych sytuacjach może posłużyć jako sposób na rozwój biznesowy i przejęcie roli lidera w danym segmencie rynku. Trzeba mieć jednak jego świadomość i realnie wkalkulować spłatę długu projektowego w długoterminową strategię rozwoju, unikając w ten sposób niespodzianek.

Choć o zjawisku długu technologicznego mówi się głównie w kontekście branży IT (w szczególności tworzeniu oprogramowania), to problem ten może dotyczyć każdej branży: produkcji, transportu, usług, handlu i wielu innych. Długiem technologicznym może być np. przestarzała witryna internetowa firmy, której modyfikacja prędzej czy później zabierze dodatkowy czas i środki.

W branżowych dyskusjach przyjmuje się powszechnie istnienie dwóch głównych rodzajów długu technologicznego: zamierzonego i niezamierzonego.

• W długu zamierzonym traktujemy go jako „dźwignię” – narzędzie strategiczne, które umożliwia szybkie wypuszczenie produktu na rynek lub przygotowanie podłoża (np. infrastruktury) do rozpoczęcia właściwych prac. W tym przypadku cały czas mamy go na uwadze i jesteśmy świadomi konieczności jego spłaty.


• Dług niezamierzony to wynik nieodpowiedzialnej, niedbałej pracy kosztem końcowej jakości produktu.

Powstało też znacznie więcej systemów podziału rodzajów długu technologicznego, jednak większość z nich po prostu rozwija dwa podstawowe rodzaje wspomniane wcześniej.

Już na początku warto zaznaczyć, że w przypadku złożonych i rozwijanych przez wiele lat projektów uniknięcie powstawania długu technologicznego jest w zasadzie niemożliwe. Jest on konsekwencją wygaszania starych i powstawania nowych technologii, zmian kadrowych i wielu innych zmiennych. W długu zamierzonym można się wnioskować, iż zespół najprawdopodobniej wie, jakie kroki należy podjąć, aby go zneutralizować.

Prawdziwym problemem jest powstanie długu w wyniku zaniedbań. Zespoły mogą nawet nie być świadome skali problemu. Narastający i „niespłacany” dług technologiczny zaczyna dawać o sobie znać w postaci licznych błędów i problemów w czasie wdrożeń nowych elementów systemów czy infrastruktury. W takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie audytu, którego celem będzie rzetelne rozpoznanie problemu, a następnie ustalenie priorytetów prac z uwzględnieniem jak najszybszego wprowadzenia krytycznych zmian w firmie. Spłata długu technologicznego nie może obyć się bez zwiększenia nakładów finansowych (wynikających z dodatkowej pracy specjalistów) i spowolnienia tempa bieżących prac. Wiele firm decyduje się w takim przypadku na outsourcing części zadań.

W sytuacji długu powstającego na skutek przestarzałej infrastruktury firmowej, jednym z rozwiązań może być migracja do chmury. Rozwiązania SaaS mogą też pomóc w wymianie oprogramowania na zgodne z aktualnymi potrzebami bez inwestowania w produkty na własność.

Kluczem do uniknięcia trudnego w opanowaniu długu technologicznego jest znalezienie złotego środka pomiędzy szybkością prac, kosztem projektu i jakością stosowanych rozwiązań. Nierzadko będzie to wymagało twardych negocjacji biznesowych i próby pogodzenia kilku różnych perspektyw.

Główną zasadą jest wystrzeganie się powstawania długu technologicznego w najważniejszych obszarach funkcjonowania firmy. Już od samego początku działalności organizacji warto stawiać na jak najbezpieczniejszą i przyszłościową infrastrukturę, począwszy od bezpiecznego i wysokodostępnego łącza biznesowego. Nie można też zapomnieć o stosowaniu najnowocześniejszych zabezpieczeń. Kwestię zapewnienia cyberbezpieczeństwa często najwygodniej i najtaniej jest wydelegować na zewnątrz, na przykład korzystając z pomocy doświadczonego zespołu SOC od Netii, który zabezpieczy interesy firmy i zapewni wysoką dostępność produktu/infrastruktury.

W tworzeniu infrastruktury firmowej warto stawiać na elastyczne i skalowalne rozwiązania: przetwarzanie w chmurze, wynajem serwerów dedykowanych czy kolokację w nowoczesnych obiektach data center. Konieczne jest także ciągłe aktualizowanie stosowanych w firmie technologii oraz szkolenie pracowników, których wiedza i umiejętności mają bezpośredni wpływ na powstawanie ewentualnego długu.