CTF, czyli Capture The Flag, to forma rywalizacji w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, w której uczestnicy rozwiązują praktyczne zadania z różnych obszarów. Każde wyzwanie ma ukryty ciąg znaków, czyli właśnie „flagę”, którą należy odnaleźć, aby zdobyć punkty.

 

W praktyce CTF to w pełni kontrolowane środowisko testowe dla etycznych hakerów. Zadania są tak przygotowane, by symulować realne zagrożenia i techniki ataków. Ćwiczenia nie mają charakteru teoretycznego – to konkretna praca z kodami, sieciami, systemami operacyjnymi i aplikacjami.

 

Wyróżnia się dwa główne formaty:

 

• Jeopardy CTF – uczestnicy wybierają zadania z różnych kategorii, takich jak kryptografia, inżynieria wsteczna czy eksploracja systemów. Każde rozwiązanie odkrywa flagę i daje punkty.
• Attack-Defense CTF – drużyny mają własne środowiska, których muszą bronić, jednocześnie atakując przeciwników. Ten format symuluje działania realnych zespołów bezpieczeństwa.

 

Z technicznego punktu widzenia CTF-y obejmują wiele zagadnień, m.in.:

 

• analiza binarna – badanie programów na poziomie kodu maszynowego,
• inżynieria wsteczna – rozkładanie aplikacji na czynniki pierwsze w celu zrozumienia ich działania,
• eksploatacja luk – wyszukiwanie i wykorzystywanie podatności,
• szyfrowanie i dekodowanie – łamanie szyfrów, analiza algorytmów i odzyskiwanie danych,
• analiza ruchu sieciowego – badanie danych przesyłanych w sieci w celu znalezienia nieprawidłowości.

 

Udział w CTF nie wymaga specjalnych zezwoleń. Potrzebne są jednak umiejętności techniczne, a w przypadku rywalizacji grupowej, także społeczne i organizacyjne.

 

Zawody CTF organizują:

 

• producenci sprzętu i oprogramowania,
• firmy dla swoich pracowników,
• organizacje branżowe i sektorowe, np. zrzeszające banki lub firmy energetyczne,
• podmioty zajmujące się cyberbezpieczeństwem,
• uczelnie i koła naukowe.

 

Jako przykład takich zawodów można przytoczyć Google Capture The Flag, które odbywa się cyklicznie od 2016 roku. W edycji z 2024 roku, w formacie Jeopardy, zadania były podzielone na 5 kategorii:

 

• bezpieczeństwo aplikacji webowych,
• kryptografia,
• eksploatacja luk,
• inżynieria wsteczna,
• różne, w tym łamigłówki czy OSINT.

 

Nagrody dla zwycięzców za pierwsze trzy miejsca wynosiły odpowiednio 12345, 54321 i 3210 dolarów. W rywalizacji wzięło udział 267 zespołów.

 

Zawody CTF wyglądają podobnie do hackatonów. Różnica polega na tym, że w przypadku Capture The Flag celem uczestników jest łamanie zabezpieczeń, ochrona istniejących systemów lub rozwiązywanie zadań, podczas gdy osoby biorące udział w hackatonach koncentrują się na tworzeniu nowych rozwiązań. Zespoły projektują, programują i prezentują efekt przed jury, natomiast w przypadku CTF o wyniku świadczy liczba punktów za zdobyte flagi.

   

Capture The Flag pozwala w praktyce rozwijać umiejętności, które mają bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo firmowych środowisk IT, stąd udział w CTF to realna wartość dla specjalistów i organizacji, które inwestują w kompetencje zespołu.

 

Dla specjalisty IT udział w CTF to sposób na:

 

• utrwalenie wiedzy technicznej– zadania wymagają pracy z rzeczywistymi narzędziami i kodem,
• rozwijanie umiejętności analitycznych – każde wyzwanie wymaga logicznego myślenia i analizowania,
• poznawanie nowych technik ataków i obrony – uczestnicy CTF stykają się z aktualnymi i historycznymi metodami wykorzystywanymi przez cyberprzestępców,
• budowanie praktycznego doświadczenia – wiele zadań odwzorowuje sytuacje, z jakimi można spotkać się w codziennej pracy w obszarze cyberbezpieczeństwa,
• budowanie marki na rynku pracy – rozpoznawalność w środowisku zwiększa szansę na awans i pozwala znaleźć lepsze zatrudnienie,
• zdobycie nagród finansowych – najlepsi uczestnicy CTF mogą liczyć na nagrody pieniężne,
• uznanie w środowisku – udział w zawodach to sposób na zdobycie reputacji eksperta i nawiązanie nowych kontaktów w branży.

 

Firmy, które wiedzą, co to jest CTF, i umożliwiają swoim pracownikom uczestnictwo, inwestują w odporność własnej infrastruktury. Zespoły biorące udział w tego typu wydarzeniach:

 

• lepiej identyfikują słabe punkty systemów,
• szybciej reagują na incydenty bezpieczeństwa,
• sprawniej współpracują wewnętrznie,
• aktualizują swoją wiedzę.

 

Udział pracowników w CTF może być też częścią polityki zgodności z normą ISO 27001, jako praktyka ciągłego doskonalenia kompetencji i testowania procedur bezpieczeństwa. CTF-y mogą stanowić również element strategii employer brandingowej. Pokazują, że firma rozwija kompetencje zespołu, wspiera naukę przez praktykę i buduje kulturę bezpieczeństwa.

   

Wprowadzenie CTF do strategii bezpieczeństwa IT pozwala testować realne kompetencje zespołu i identyfikować obszary wymagające wzmocnienia. Taki trening przekłada się bezpośrednio na lepsze przygotowanie organizacji na incydenty. Można go zaadaptować w organizacji w postaci zawodów dla zespołów SOC, DevOps czy deweloperów, ale też umożliwić własnym pracownikom udział w zewnętrznych wydarzeniach, jako część programu rozwojowego.

 

CTF-y umożliwiają ocenę i zwiększanie zdolności do reagowania na ataki. Zespół, który uczestniczy w zawodach typu Attack-Defense, uczy się ochrony własnych zasobów, ale też poznaje „od środka” techniki używane przez atakujących.

 

Capture The Flag może być wykorzystywane jako narzędzie do poprawy komunikacji w zespole. Udział w nim to test koordynacji działań, przekazywania informacji i współpracy pod presją. Są to kompetencje, które trudno wyćwiczyć w klasycznych szkoleniach.

 

CTF-y nie powinny jednak zastępować tradycyjnych szkoleń czy audytów, a pełnić rolę ich uzupełnienia. Ułatwiają bowiem przejście od zdobytej podczas szkolenia teorii do praktyki.

   

Netia oferuje szeroki zakres usług z zakresu cyberbezpieczeństwa, które wspierają rozwój kompetencji pracowników, zwiększają bezpieczeństwo firmowych systemów IT i pozwalają testować obecny poziom zabezpieczeń. Eksperci odpowiadający za poprawę cyberbezpieczeństwa klientów Netii także biorą udział w zawodach Capture The Flag i dzięki temu mogą świadczyć usługi na jeszcze wyższym poziomie.

 

Doświadczeni szkoleniowcy edukują pracowników firm, podnosząc poziom security awareness i zwiększając odporność na ataki socjotechniczne.

 

Netia oferuje swoim klientom cały wachlarz usług z obszaru cyberbezpieczeństwa. Netia Cloud Firewall to zaawansowana i kompleksowa ochrona łącza internetowego. Usługa Managed EDR obejmuje natomiast całodobowe monitorowanie, wykrywanie i reagowanie na potencjalne zagrożenia na punktach końcowych, takich jak firmowe laptopy czy urządzenia mobilne.

 

Testy podatności i Phishing-On-Demand oferowane przez Netię pozwalają z kolei przetestować realne bezpieczeństwo systemów IT – zarówno od strony technicznej, jak i ludzkiej.

 

Dla firm, które wolą postawić na outsourcing bezpieczeństwa IT, Netia oferuje wsparcie wysoko wykwalifikowanych specjalistów z Security Operations Center, które zapewnia kompleksową ochronę w zakresie m.in. monitorowania i obsługi incydentów czy testów podatności. SOC prowadzi też proaktywne działania w ramach Cyber Threat Intelligence i Threat Huntingu. Pozwala to firmom być o krok przed cyberprzestępcami.