Adware należy do najczęściej wykrywanych zagrożeń przez programy antywirusowe. Wyjaśniamy, co to jest, w jaki sposób działa, jak je usunąć oraz jak zapobiec zainfekowaniu nim komputera. Odpowiadamy także na pytanie, jakie niebezpieczeństwo stanowi adware.

Adware – co to jest i czym się wyróżnia?

Adware to typ złośliwego oprogramowania malware, które wyświetla w nachalny sposób niechciane reklamy – zwykle w formie bannerów, wyskakujących okien lub paska narzędzi w przeglądarce, zwanego toolbarem. Może także automatycznie przekierowywać na określone strony internetowe.
Zazwyczaj występuje w pakiecie z darmowym oprogramowaniem pobieranym przez użytkownika z internetu. Jego producent nie pobiera opłat za udostępnianie programu, lecz uzyskuje przychody od sponsorów dzięki wyświetlaniu reklam. Złośliwe oprogramowanie typu adware może być jednak znacznie bardziej niebezpieczne, jeżeli łączy się z innym złośliwym programem, np. spyware czy rootkitem.

Cechy charakterystyczne programu adware:

• Występuje w pakiecie z innym bezpłatnym oprogramowaniem.

• Jego działanie opiera się na wyświetlaniu reklam i przekierowywaniu na strony internetowe sponsorów.

• Adware sam w sobie jest uciążliwy, lecz znacznie mniej szkodliwy w porównaniu do innych rodzajów malware.

• Może łączyć się z innym szkodliwym oprogramowaniem – zagrożenie znacząco wtedy wzrasta.

W jaki sposób działa adware oraz jakie może spowodować zagrożenie?

Adware sam w sobie cechuje się niskim poziomem szkodliwości, lecz może mocno utrudniać korzystanie z komputera czy urządzenia mobilnego. W przeglądarce i na pulpicie zaczynają pojawiać się denerwujące reklamy, których nie sposób zamknąć. Program adware jest także w stanie bez wiedzy użytkownika zmienić stronę startową, domyślne ustawienia wyszukiwania, a także przekierowywać na niebezpieczne witryny.

Do infekcji adware najczęściej dochodzi poprzez zainstalowanie oprogramowania w darmowej wersji. Użytkownik nie zapoznaje się z informacjami wyświetlanymi w kreatorze instalacji i godzi się na wgranie złośliwego programu w pakiecie z przydatnym narzędziem. Adware może również przedostać się do systemu bez jakiejkolwiek ingerencji osoby korzystającej z komputera. Dochodzi do tego np. poprzez wykorzystanie luki w zabezpieczeniach czy dodanie złośliwego komponentu do przeglądarki, gdy reklama przekierowuje użytkownika na zainfekowane witryny.

Program adware może zostać zintegrowany z innymi rodzajami malware:

·       Często występuje jako koń trojański, podszywając się pod przydatne narzędzie.
·       Nieraz występuje w pakiecie ze spyware, czyli oprogramowaniem szpiegującym. Może wtedy monitorować aktywność użytkownika w sieci, zapisując odwiedzane przez niego strony, wpisywane do wyszukiwarki frazy, a nawet loginy, hasła czy numery kart kredytowych. Tego typu szpiegowanie ma głównie na celu skierowane do danej osoby spersonalizowanych reklam. Spyware jest trudniejsze do wykrycia w porównaniu do klasycznego adware, ponieważ działa w tle.
·       Adware może także łączyć się z ransomware, czyli programem blokującym dostęp do komputera i żądającym okupu.
·       Cyberprzestępcy czasami wyposażają adware w funkcję rootkita, przez co oprogramowanie staje się znacznie trudniejsze do usunięcia z systemu.

W jaki sposób rozpoznać, że komputer został zainfekowany programem adware? Mogą o tym świadczyć poniższe symptomy:

• W przeglądarce i na pulpicie pojawia się znacznie więcej reklam niż dotychczas – mogą być to np. bannery, wyskakujące okna czy paski narzędzi.

• Domyślna strona startowa w przeglądarce została zmieniona bez wiedzy użytkownika.

• Dochodzi do częstych przekierowań na podejrzane strony internetowe, np. dotyczące szybkich sposobów na odchudzanie.

• W wyszukiwarce pojawiają się niespodziewane wyniki.

• Na pulpicie lub w przeglądarce wyświetlają się fałszywe ostrzeżenia o zainfekowaniu komputera wirusem.

• Strony internetowe w przeglądarce są wyświetlane w nieprawidłowy, nieczytelny sposób.

• Komputer oraz przeglądarka stron działają zdecydowanie wolniej niż dotychczas i często się zawieszają.

• Na pasku narzędzi pulpitu lub przeglądarki niespodziewanie pojawiły się nowe ikony.

• W przeglądarce zostały zainstalowane nowe wtyczki lub rozszerzenia.

Jak usunąć adware i skutecznie się przed nim ochronić?

Kiedy już wiemy, co to jest adware, jak działa i jakie powoduje zagrożenie, pora dowiedzieć się, jak nie dopuścić do infekcji nim komputera. Przedstawiamy kilka praktycznych porad, do których warto się zastosować.

1. Korzystaj z dodatków do blokowania reklam

Są to wtyczki do przeglądarki typu adblocker, dzięki którym można zablokować wyskakujące okna i inne niechciane reklamy na stronach internetowych. Użytkownik zapobiega w ten sposób przekierowywaniu na niebezpieczne witryny, np. na skutek przypadkowego kliknięcia w okno reklamowe.

2. Sprawdzaj dokładnie, co instalujesz

W trakcie instalacji darmowego oprogramowania czytaj wszystkie wyświetlane w kreatorze komunikaty, w tym warunki licencji. Często wystarczy odhaczyć jedną z opcji, aby uniknąć zainstalowania adware na komputerze.

3. Nie klikaj podejrzanie wyglądających linków ani wyskakujących okien

Jeżeli nie wiesz, na jaką witrynę kieruje link otrzymany w mailu, poprzez komunikator czy w serwisie społecznościowym, to w żadnym wypadku go nie klikaj. Ignoruj również okna reklamowe pojawiające się na pulpicie czy w przeglądarce – zwłaszcza jeżeli informują o wygraniu w konkursie czy okazji na szybkie wzbogacenie się.

4. Nie otwieraj załączników znajdujących się w mailach od nieznanych nadawców

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że w ten sposób pobierzesz na swoje urządzenie adware lub inne złośliwe oprogramowanie.

5. Pobieraj darmowe aplikacje i inne pliki jedynie z zaufanych źródeł

Zachowaj ostrożność zwłaszcza w przypadku serwisów oferujących bezpłatne programy, filmy czy inne pliki, które w innych miejscach sieci są dostępne jedynie po wniesieniu opłaty.

6. Regularnie aktualizuj system oraz aplikacje

Dzięki temu unikasz ryzyka zainfekowania urządzenia przez adware na skutek wykorzystania luk w zabezpieczeniach. Pamiętaj, aby korzystać wyłącznie z legalnych wersji oprogramowania.

7. Nie odwiedzaj stron o wątpliwej reputacji i chroń przed nimi dzieci

Są to np. torrenty, witryny o tematyce hazardowej czy dotyczącej innych sposobów na szybkie wzbogacenie się.

8. Ustaw poziom zabezpieczeń w przeglądarce na najwyższy

Dzięki temu zmniejszysz ryzyko niebezpiecznego ataku.

9. Korzystaj z zapory sieciowej firewall

Jest to bariera zabezpieczająca przed zaatakowaniem komputera, poprzez monitorowanie ruchu sieciowego i filtrowanie niebezpiecznych połączeń.

10. Korzystaj z dobrego i zawsze aktualnego pakietu antywirusowego

Klienci Netii mogą chronić swój komputer dzięki aktywowaniu usługi Bezpieczny Internet. W jej ramach korzystają z programu antywirusowego, który wykrywa w czasie rzeczywistym adware oraz inne rodzaje złośliwego oprogramowania. Pakiet Bezpieczny Internet obejmuje również funkcję kontroli rodzicielskiej, ochrony sieciowej czy bezpiecznych płatności internetowych.

Jak usunąć adware z komputera?

Najłatwiej dokonać tego poprzez odinstalowanie takiego programu. W tym celu można skorzystać z wbudowanej w systemie Windows funkcji „Dodaj/usuń programy”. Wymaga to znajomości nazwy narzędzia wyświetlającego reklamy. W odnalezieniu Adware pomocna będzie opcja sortowania programów według daty instalacji. Jeżeli jednak tego typu złośliwe oprogramowanie jest ukryte przed użytkownikiem, wtedy można będzie je usunąć.