Każdy użytkownik internetu jest narażony na zagrożenie w postaci spyware. Co to za oprogramowanie? Przede wszystkim takie, które często pozostaje niezauważone – a to oznacza, że przeciętny użytkownik może nie być świadomy zagrożenia. Jak w takim razie je wykryć? I jak sobie z nim radzić?

Spyware – co to jest?

Na początek warto dowiedzieć się, co to jest spyware. Nazwa ta odnosi się do szkodliwego oprogramowania szpiegującego, będącego jednym z rodzajów malware. Program taki bez zgody użytkownika monitoruje jego aktywność podczas korzystania z komputera lub urządzenia mobilnego.
Szczególnym rodzajem oprogramowania szpiegującego spyware są keyloggery. Nazwę taką noszą programy rejestrujące aktywność użytkownika na podstawie naciśnięć klawiszy na klawiaturze. Są także w stanie przechwytywać zrzuty ekranu z komputera.
Szczególnie niebezpieczny typ spyware stanowią także trojany bankowe. Ich zadaniem jest przejmowanie danych dostępowych do systemów bankowości elektronicznej. W tym celu wykorzystują luki w zabezpieczeniach przeglądarki oraz protokołach uwierzytelniania.

W jaki sposób działa spyware?

Spyware, czyli oprogramowanie szpiegujące, jest zwykle trudne do wykrycia, ponieważ stanowi część innego programu. Potrafi monitorować aktywność użytkownika, a także modyfikować bez jego wiedzy ustawienia komputera i przeglądarki oraz rejestry systemu. Może także pobierać i uruchamiać inne pliki, które często okazują się wirusami. Spyware działa zazwyczaj w tle, dzięki czemu przez długi czas pozostaje niezauważany. W celu zainfekowania urządzenia wykorzystuje luki w zabezpieczeniach systemu lub przeglądarki.

Większość użytkowników nie ma pojęcia, że na ich komputerze czy smartfonie pojawił się program typu spyware. Często jest on pobierany i instalowany razem z innymi aplikacjami, np. grami komputerowymi, oprogramowaniem antywirusowym czy przeznaczonym do czyszczenia rejestru. Cyberprzestępcy przedstawiają wówczas spyware jako przydatny i darmowy program. Istnieje także możliwość zainfekowania nim urządzenia poprzez samo wyświetlenie złośliwej strony czy bannera z reklamą, a także kliknięcie wyskakującego okna. Oprogramowanie szpiegujące może włączać się podczas uruchamiania komputera.

Jakie zagrożenia może spowodować oprogramowanie szpiegujące?

Oprogramowanie szpiegujące nie jest w stanie uszkodzić komputera ani danych. Nie posiada także zdolności do replikowania się. Spyware gromadzi natomiast poufne dane użytkownika, takie jak np. numery PESEL, loginy i hasła do systemu bankowości elektronicznej czy numery kart kredytowych.
Może również uzyskiwać dostęp do historii przeglądanych stron czy godzin korzystania z internetu. Dane udostępnia następnie osobom trzecim, przesyłając je na zewnętrzne serwery. Mogą być one wykorzystane w celu włamania na konto bankowe czy uzyskania okupu. Często służą też do celów marketingowych. Skutkiem jest zazwyczaj zwiększona częstotliwość otrzymywania przez użytkownika nachalnych reklam o charakterze SPAM-u.

Spyware może działać nie tylko na komputerze, lecz także na smartfonie czy innych urządzeniach mobilnych. Jest wtedy w stanie przechwytywać wiadomości SMS, listy kontaktów, zdjęcia, rejestr połączeń czy maile. Potrafi również rejestrować lokalizację GPS, a nawet nagrywać dźwięki z mikrofonu.

Program szpiegujący komputer – jak go wykryć?

Wykrycie spyware często jest trudne, gdyż działa ono w ukryty sposób. Można jednak na podstawie określonych reakcji komputera rozpoznać jego pojawienie się. Do typowych przejawów infekcji urządzenia programem szpiegującym można zaliczyć:

• znacznie dłuższy niż dotychczas czas uruchamiania się i wyłączania komputera,

• spowolnienie działania systemu,

• często pojawiające się powiadomienia i wyskakujące okna na pulpicie,

• niewidoczne wcześniej paski narzędzi,

• przekierowywanie użytkownika przez przeglądarkę pod podejrzane adresy stron internetowych, np. nieznane wyszukiwarki,

• pojawienie się nowych ikon na pasku narzędzi,

• częste komunikaty o wystąpieniu błędów,

• nagłe wyłączenie bez wiedzy użytkownika programu antywirusowego lub zapory ogniowej,

• zmodyfikowanie bez ingerencji użytkownika ustawień przeglądarki,

• samoistne uruchamianie się aplikacji, których użytkownik świadomie nie instalował,

• częste zawieszanie się systemu na urządzeniu.

Jak usunąć spyware i uniknąć zainfekowania nim komputera?

Aby zapobiec negatywnym skutkom działania oprogramowania szpiegującego, warto przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas korzystania z komputera:

• pobieraj pliki jedynie z wiarygodnych i zaufanych źródeł,

• korzystaj z oprogramowania antywirusowego z funkcją monitorowania ruchu sieciowego w czasie rzeczywistym,

• nie otwieraj wiadomości mailowych, nie klikaj w zawarte w nich linki ani nie otwieraj załączników, jeżeli nie pochodzą od zaufanych nadawców,

• na bieżąco aktualizuj system operacyjny, oprogramowanie antywirusowe, przeglądarkę oraz inne aplikacje,

• nie klikaj w okna wyskakujące na pulpicie czy w przeglądarce,

• ustal poziom prywatności i zabezpieczeń w przeglądarce na możliwie jak najwyższy,

• zachowaj ostrożność podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi. Pod żadnym pozorem nie loguj się wtedy na stronę banku, poczty elektronicznej czy innych serwisów wymagających podania danych autoryzacyjnych,

• korzystaj z zapory ogniowej firewall.

Jak usunąć spyware, jeżeli komputer już został nim zainfekowany? W tym celu najlepszym rozwiązaniem jest przeskanowanie urządzenia za pomocą oprogramowania antywirusowego, wykrywającego i usuwającego tego typu złośliwe programy.

Nasi klienci mają możliwość skorzystania z usługi Bezpieczny Internet. W jej ramach chronią swój komputer w czasie rzeczywistym przed różnego rodzaju złośliwym oprogramowaniem, w tym spyware. W ramach usługi mogą korzystać nie tylko z pakietu antywirusowego, lecz również z wielu innych opcji ochrony, m.in. zapory ogniowej, filtru antyspamowego, ochrony danych płatniczych, bezpiecznej bankowości online czy ochrony rodzicielskiej.

Sprawdź także oferty internetu w Białymstoku, internetu w Poznaniu oraz internetu w Lublinie.

Spyware to zagrożenie, z którym mierzą się również firmy. Poznaj również zasady cyberbezpieczeństwa i usługi cyberbezpieczeństwa dla firm.